Archiwa cyfrowe

103000 - Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych

ARCY

1

Przedmiot zapoznaje z ważnym, a wciąż mało znanym i docenianym zagadnieniem bezpiecznej archiwizacji zasobów cyfrowych, ze szczególnym uwzględnieniem archiwizacji długoterminowej. W dobie powszechnej cyfryzacji coraz więcej zasobów, w tym ważnych dóbr kultury, powstaje wyłącznie w formie cyfrowej (“born digital”). Tymczasem zasady bezpiecznego długoterminowego przechowywania zasobów cyfrowych są mało znane, a profesjonalne usługi archiwizacji – niemal niedostępne. Słuchacze tego przedmiotu zdobędą wiedzę i umiejętności niezbędne by tworzyć bezpieczne i spełniające wymagania uznanych standardów archiwa cyfrowe.

WYKŁAD

• Organizacja zajęć i regulamin przedmiotu.
• Wprowadzenie do archiwów cyfrowych: pojęcie archiwum, rodzaje archiwów cyfrowych, podstawowe zasady archiwizacji.
• Wymagania dla archiwów cyfrowych: standaryzacja, replikacja, dyslokacja, dywersyfikacja itp.
• Standard OAIS – omówienie i wnioski. Inne standardy dotyczące archiwów cyfrowych.
• Budowa archiwum cyfrowego: formaty zasobów, zespoły archiwalne, pakiety archiwalne, procesy ingest i outgest, procesy konserwacji archiwum. Procedury organizacyjne w archiwum cyfrowym.
• Metadane w archiwach cyfrowych: podstawy, rodzaje metadanych, metadane zagłębione – rodzaje i sposoby pozyskiwania.
• Wprowadzenie do technologii XML.
• Standardy metadanych dla archiwów cyfrowych.

PROJEKT

• Projekt prowadzony będzie w zespołach 4-6 osobowych, z wyznaczonymi rolami poszczególnych uczestników (w tym kierownika zespołu).
• Każdy zespół zaproponuje zadanie archiwizacji, wg precyzyjnie określonych wytycznych.
• Następnie dla tego zadania opracuje strukturę archiwum, wraz z projektem pakietów archiwalnych, dopuszczonych formatów archiwizowanych zasobów, ze szczegółowymi scenariuszami procesów ingest, outgest i procesów konserwacji archiwum oraz ze szczegółowym projektem metadanych w formatach zgodnych z uznanymi standardami.
• W ramach projektu opracowywane też będą zasady organizacyjne działania archiwum.
• Opcjonalnie wykonywane będzie częściowe oprogramowanie wspierające działanie archiwum, np. zarządzające wybranymi rodzajami metadanych.

1. Pałka P., Śliwiński T., Traczyk T.: Problemy długoterminowej archiwizacji zasobów cyfrowych na przykładzie projektu CREDO, Pomiary Automatyka Robotyka, R. 24, Nr 4/2020.
2. Płoszajski G. (ed.): Standardy techniczne obiektów cyfrowych przy digitalizacji dziedzictwa kulturowego. BG PW, 2008.
3. Consultative Committee for Space Data Systems. Reference model for an open archival information system (OAIS). Recommended practice. https://public.ccsds.org/pubs/650x0m2.pdf, 2012.
4. Giaretta D.: Advanced Digital Preservation. Springer, 2011.
5. Materiały do zajęć (slajdy i szczegółowa instrukcja do projektu) dostępne on-line.

Wiedza

• zna i rozumie rosnące znaczenie zasobów cyfrowych dla kultury i gospodarki
• zna i rozumie procesy związane z długoterminowym bezpiecznym przechowywaniem danych cyfrowych
• w pogłębionym stopniu zna i rozumie wybrane fakty i metody, stanowiące wiedzę z zakresu analizy systemów, w kontekście jej zastosowań w rozwiązywaniu problemów dotyczących bezpieczeństwa zasobów cyfrowych
• w pogłębionym stopniu zna i rozumie wybrane fakty i metody z zakresu bezpieczeństwa przechowywania zasobów cyfrowych, w tym: bezpieczeństwa rozwiązań sprzętowych, bezpiecznego długoterminowego składowania danych cyfrowych, dostępności informacji cyfrowej na długim horyzoncie, rozwiązań organizacyjnych sprzyjających bezpieczeństwu przechowywania zasobów cyfrowych
• zna i rozumie procesy zachodzące w cyklu życia archiwów cyfrowych, zwłaszcza związane z zapewnieniem bezpieczeństwa tych systemów
• rozumie dylematy współczesnej cywilizacji, związane z upowszechnieniem i rozwojem cyfrowej reprezentacji informacji.
• ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia pozatechnicznych (prawnych, ekonomicznych, etycznych i innych) uwarunkowań archiwizacji zasobów cyfrowy
• ma podstawową wiedzę w zakresie ochrony własności intelektualnej w zakresie związanym z przechowywaniem zasobów cyfrowych

Umiejętności

• potrafi przeprowadzić krytyczną analizę sposobu funkcjonowania istniejących rozwiązań technicznych z zakresu przechowywania zasobów cyfrowych i oceniać te rozwiązania
• potrafi wykorzystać narzędzia informatyczne służące do badań i implementacji rozwiązań związanych z archiwizacją zasobów cyfrowych.
• potrafi dokonać identyfikacji i sformułować specyfikację złożonych zadań dotyczących bezpieczeństwa zasobów cyfrowych, a w szczególności: analizy systemów w kontekście problemów związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zasobów cyfrowych, zapewniania bezpieczeństwa przechowywania oraz długoterminowej dostępności zasobów cyfrowych
• potrafi zaprojektować – używając właściwie dobranych metod i narzędzi – rozwiązania związane z długoterminowym przechowywaniem zasobów cyfrowych, a także zweryfikować ich poprawność
• potrafi przy identyfikacji, formułowaniu specyfikacji i rozwiązywaniu zadań dotyczących archiwizacji zasobów cyfrowych: dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne, w tym aspekty społeczne, prawne i etyczne, oceniać aspekty ekonomiczne proponowanych rozwiązań i podejmowanych działań. Potrafi wnieść wkład w opracowanie strategii zarządzania długoterminowym przechowywaniem zasobów cyfrowych na poziomie instytucjonalnym
• potrafi przy rozwiązywaniu zadań dotyczących przechowywania zasobów cyfrowych: dokonać wyboru oraz zastosować właściwe metody, techniki i narzędzia, w tym zaawansowane rozwiązania techniczno-organizacyjne. Przystosować i wykorzystać istniejące lub opracować nowe metody i narzędzia.
• potrafi przygotować opracowanie i przedstawić prezentację ustną, dotyczącą zagadnień z zakresu archiwizacji cyfrowej.
• potrafi współdziałać z innymi osobami w ramach prac zespołowych; potrafi kierować pracą zespołu

Kompetencje społeczne

• jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści oraz do uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów praktycznych oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu.
• jest gotów do myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy, przewodzenia grupie i ponoszenia odpowiedzialności za nią.

103100 - Instytut Automatyki i Informatyki Stosowanej